Nhà cũ

Nhà cũ Multiply

Thứ Ba, 25 tháng 1, 2011

Janosch: Bản lý lịch thần thông



Tôm vừa tròn sáu tuổi. Tháng tám sẽ đi học lớp một. Tôm thành người lớn rồi. Mẹ muốn có gì đó tặng cho Tôm vào sinh nhật sáu tuổi. Và mẹ chọn Magischer Lebenslauf của Janosch. Các bạn nhỏ Việt nam thì chắc chưa nhiều người biết đến Janosch và con vịt có bộ lông hổ vằn vện nổi tiếng của ông. Mẹ dịch Magischer Lebenslauf ra tiếng Việt để tặng cho Tôm và các bạn nhỏ Việt nam, và cả các bạn lớn Việt nam những ai chưa quên mình đã từng nhỏ.


Phép thần thông là phép phù thủy, một sự phù phép. Dân làng đều biết đến các biểu tượng có tính phù phép bùa chú, những ký hiệu được viết trên khung cửa ra vào, để không cho kẻ thù bước qua hay ngăn không cho lửa bỗng nhiên tiêu hủy cả ngôi nhà. Dấu thánh giá là một biểu tượng thần thông. Và một vòng tròn cũng vậy.

Rồi thế nào cũng sẽ đến lúc mà bạn sẽ đến trường và viết bản lý lịch đầu tiên trong đời. Ngày sinh, nghề nghiệp cha, mẹ tên là gì, bạn học lớp một ở trường nào, bạn sống từ trước tới giờ ở đâu.

Mười năm sau bạn sẽ phải một lần nữa viết lại lý lịch, khi mà bạn kiếm một chỗ học việc hay kiếm việc làm; chẳng có gì xảy ra trong quãng thời gian đó, bản lý lịch được lặp lại y như vậy, thêm vào đó là tám năm cắp sách đến trường, một nửa câu viết trên một dòng chữ.

Những bản lý lịch này chán ngắt như bánh mỳ cũ vậy. Có quái gì là quan trọng cơ chứ, việc bạn sinh ra ở đâu và khi nào và bắt đầu đi học ở trường nào – tất cả những cái đó là tầm bậy. Những gì mà bạn thật sự trải qua, những gì bạn đã nghĩ, đang nghĩ, những gì có thể đến trong đời bạn, những cái đó bạn lại không thể viết vào bản lý lịch. Ai là người bạn có thể chơi được, ai là bạn tốt nhất của bạn, tất cả những cái đó lại chẳng ai thèm đếm xỉa đến.

Tự nghĩ ra những bản lý lịch thực sự cho bản thân, điều đó quả là tuyệt: „Chúng tôi sống trong một ngôi làng nhỏ sau những cánh rừng, ngôi làng mà ở đây không ai biết đến. Có tám anh chị em, sâu chú bé và hai cô bé. Bố tôi là người bắt gấu, ông ấy có thể dùng tay để bắt gấu. Bố rình từ đằng sau con gấu, ôm lấy chú ta từ sau lưng và giữ chặt lấy đến khi cậu chàng ta (tức là con gấu) mệt lử và phải đầu hàng. Thế là bố tóm lấy tay nó và dắt về nhà. Chúng tôi có một con gấu như vậy làm ô sin. Nó giặt áo quần cho chúng tôi và chuẩn bị bữa sáng. Nó nuôi ong ở sau vườn và thế là chúng tôi luôn có thứ mật ong tốt nhất mà không mất tiền, thật sự là thế.

Một lần một người anh của tôi bị chó sói tấn công. Nơi đó cách nhà chừng cả cây số. Chẳng có ai để cầu cứu ở gần cả. Tự nhiên chú gấu ô sin của nhà tôi hếch mũi lên hít hít, chạy ra xô cửa rồi cứ thế dông thẳng ra ngoài, tay chỉ về phía cánh đồng. Và thế là theo hướng đó cách nhà một cây số, mọi người đã tìm thấy anh tôi khi anh đang cố sống cố chết chạy thoát thân và con sói. Mẹ tôi giật khẩu súng ra khỏi đai lưng, nổ bảy phát qua nòng… Krrch.. peng… pang… peng… peng… Krrrrrch, Krrrch… Thành bảy cái lỗ trên mình sói! Chúng tôi sống trong ngôi nhà đó đến khi tôi lên bảy tuổi, bố tôi sau này chỉ còn một tay. Bố tôi không bao giờ muốn thành người giàu có. Ông nói, ai lắm của, người đó đeo đá vào chân, không thể tự do. Bố tôi bất tử…”

Bạn có thể nghĩ ra cho mình những bản lý lịch tuyệt vời. Bạn có thể viết về một người bố có thể của bạn: ông ấy không bao giờ muốn trở thành người giàu có, và chúng ta trước đây sống trong một ngôi làng cạnh biển. Hay trong rừng.

Bạn có thể nghĩ ra cho mình bà mẹ của bạn, một bà mẹ không bao giờ lặp đi lặp lại những câu đại loại: bỏ chân xuống khỏi ghế, ngồi thẳng lưng, ngửng đầu lên!, mà nói với bạn như nói với một con người, và khi mẹ nói gì đó, thì rất đáng để lắng nghe.

Bởi vì điều đó thật sự có nghĩa nào đó.

Bạn có thể tưởng tưởng ra một người ông mà bạn sẽ đến thăm trong những kỳ nghỉ. Ông kể cho bạn những điều cần thiết về thế giới. Những bản lý lịch như vậy tất nhiên chỉ là những câu chuyện đẹp, nhưng bạn có thể sống tốt với chúng. Những bản lý lịch của bạn là những chuyện cá nhân của bạn, cuộc sống của bạn cũng là của bạn và một bản lý lịch như vậy hàng trăm lần tốt hơn những dữ liệu tẻ ngắt: ngày tháng năm sinh, nơi sinh, tên cha…

Và giờ thì đến lúc nói đến chút gì đó kỳ lạ hiếm có: Tôi quen rất nhiều người, những người từng là những cô bé cậu bé, sau đó đến tuổi quậy phá và bây giờ thì qua cái tuổi ba mươi. Rất nhiều trong số họ đã luôn kể đi kể lại những câu chuyện mơ mộng, những câu chuyện tuyệt vời về cuộc sống của họ sau này. Có thể nói là họ viết trước lý lịch cho tương lai. Người ta có thể phát minh trước cho mình một lý lịch. Điều bí ẩn ở đây là: mọi điều xảy ra thật như vậy. Tôi đã từng quen một cậu bé nhỏ con thường xuyên nói về Canada. Đốn cây trong rừng, đi những con thuyền xuôi những dòng thác dữ. Người cha của cậu là một người già luôn cáu bẳn, đối với ông thì chẳng cái gì nên hồn cả. “Biến ra ngoài kia, đừng có làm ầm lên ở đây! Thằng Ingo nhà mình điên rồi. Nó đọc quá nhiều. Cút đi, tẩy não cho mày đi!”

Giờ đây cậu ấy sống ở Canada và đã hạ nhiều cây gỗ, đi xuôi một vài dòng sông và người cha của cậu ấy, ông lão cáu bẳn ấy, cứ ba năm lại đến thăm cậu một lần. Về chuyện ông ấy đã từng thường xuyên đánh đuổi cậu ra khỏi nhà ông không còn nhớ gì nữa.

Tôi cũng từng biết một cậu khác, khi còn bé cậu luôn nói về việc dựng những cây cầu vĩ đại. Không hề có chút gì hứa hẹn là cậu rồi một mai sẽ làm điều đó. Không phải ai cũng có thể học lên đại học và người cha của cậu chỉ là một người quét đường. Nhưng cậu luôn mó máy thử tạo những cấu trúc khổng lồ. Người cha thường nói: “Hãy quẳng những thứ đó ra khỏi đầu con, cậu nhỏ. Cái đó không thể có với cha con mình đâu!” Chẳng có gì là không có thể cả! Bây giờ cậu ấy đã ba mươi và đã xây xong ba chiếc cầu lớn.

Hãy tạo ra cho mình những bản lý lịch! Hãy sáng tạo ra thật nhiều những bản lý lịch thật đẹp, nhiều và đẹp như bạn muốn, một lúc nào đó sẽ xuất hiện một bản lý lịch mà bạn luôn phải nghĩ đến nó, và từ lúc này không còn ai có thể giật nó ra khỏi tay bạn nữa.